اشاره:
در روایات متعددی از امام مهدی(ع) به عنوان شبیهترین مردم به رسول گرامی اسلام(ص) یاد شده است. از جمله در روایتی که از امام حسن عسکری(ع) نقل شده، میخوانیم: «خدا را سپاس میگویم که مرا از
دنیا نبرد تا آنکه جانشینم را به من نشان داد؛ همو که از نظر سیرت و صورت شبیهترین مردم به رسول خدا(ص) است». در کتابی که با عنوان دو خاتم به تازگی از سوی انتشارات موعود به چاپ رسیده است،
برخی از شباهتهای خاتم رسولان(ص) و خاتم امامان(ع) برمشرده شده است که در اینجا با چند مورد از آنها آشنا میشویم:
رحمت برای جهانیان
خداوند متعال در قرآن کریم دربارة پیامبر اکرم(ص) میفرماید:
وَ ما اَرسَلناکَ افلاّ رَحمَةً لفلعالَمینَ.1
ما تو را جز مایه رحمت برای جهانیان نفرستادیم.
و در حدیث قدسی راجع به حضرت مهدی(ع) آمده است:
... و أکمل ذلک بابنه محمد رحمة للعالمین علیه کمال موسی و بهاء عیسی و صبر ایوب.
... و آن را با فرزندش محمد که مایه رحمت برای جهانیان و دارای کمال موسی و شکوه عیسی و صبر ایوب است کامل نمود.2
دفع بلا به برکت دو خاتم
قرآن کریم درباره برکات وجودی حضرت خاتمالانبیا(ص) میفرماید:
وَ ما کانَ اللَّهف لفیفعَذّفبَهفم وَ اَنتَ فیهفم وَ ما کانَ اللَّهف مفعَذّفبَهفم وَ هفم یَستَغففرونَ.3
و تا تو در میان آنان هستی، خدا بر آن نیست که آنان را عذاب کند و تا آنان طلب آمرزش میکنند، خدا عذاب کننده ایشان نخواهد بود.
طریف، یکی از خادمان حضرت مهدی(ع)، در مدتی که حضرت در گهواره بودند به خدمت ایشان میرود پس از آنکه به درخواست حضرت برای ایشان صندل سرخی میبرد. حضرت از او میپرسند: آیا مرا می
شناسی. میگوید: بلی شما آقای من و فرزند آقایم هستید. حضرت میگویند: منظورم این نبود. خادم عرضه میدارد: خودتان بفرمایید. حضرت میفرمایند:
أنا خاتم الأوصیاء؛ بی یدفع اللَّه البلاء عن أهلی و شیعتی.4
من خاتم اوصیاء و جانشینان [پیامبر(ص)] هستم. به وسیله [و به برکت] من خداوند بلا را از خانواده و شیعیانم برطرف میکند.
عالم، محضر دو خاتم
قرآن کریم درباره حضرت ختمی مرتبت(ص) میفرماید:
فَکَیفَ افذا جفئنا مفن کفلّف افمَّةف بفشَهیدف وَ جفئنابفکَ عَلی هوفلاءف شَهیداً.5
پس [حالشان] چگونه است وقتی از هر امتی شاهد و گواهی بگیریم و تو را بر آنان گواه بیاوریم؟
و حضرت صاحبالزمان(ع) ضمن توقیعی به شیخ مفید میفرمایند:
فإنّا یحیط علمنا بانبائکم ولا یعزب عنا شیئاً من أخبارکم.6
همانا از همه امور مربوط به شما مطلعیم و ذرهای از اخبار شما از ما پنهان نمیماند [و همه چیز را درباره شما میدانیم و میبینیم].
سلام علی ال یس
فرارسیدن بهار طبیعت
موسم گل وسبزه
زنده شدن زمین مرده
ونمود قدرت خدای مهربان را درفصلی نو
به همه شما عزیزان تبریک و شادباش عرض میکنم
امید که امسال همان سالی باشد که همه منتظر امدنش هستند
همان سالی که گل زیبای فاطمه خواهد امد
نوروز مبارک
مژده دهید یا رسول الله که ماه صفراخرشد
ضمن ارزوی قبولی عزاداریهای همه شما عزیزان در ایام سوگواری محرم و صفر
فرارسیدن ربیع الاول را به ساحت مقدس قطب عالم امکان حضرت بقیه الله العظم
حضرت صاحب العصر والزمان سلام الله علیها
وهمه شیعیان ان امام بزرگوار تبریک و تهنیت عرض مینمایم
فرارسیدن اربعین حسینی موسم ماتم و عزای حسین ابن علی
سلام الله علیها به ساحت منور حضرت بقیه الله الاعظم ارواحنا له الفدا و همه
شیعیان و منتظران حضرتش تسلیت باد
بارگاه حضرت عباس علیه السلام
حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام :
چه دارد آن کس که تو را ندارد؟ و چه ندارد آن که تو را دارد؟
آن کس که به جاىتو چیز دیگرى را پسندد و به آن راضى شود، مسلما زیان کرده است.
(دعاى عرفه، بحار الانوار، ج 98، ص 228)
پژوهشی در دیدگاههای تاریخی در مورد حضرت رقیه (علیهاالسلام)
قسمت دوم
بنابراین، نیامدن نام حضرت رقیه (علیهاالسلام)، در کتابهای تاریخی، اگر چه شک در وجود تاریخی او را بسیار تقویت میکند، اما هرگز دلیل بر نبودن چنین شخصیتی در تاریخ نیست. افزون بر آن، مهمترین دلیلِ فراموشی یا کم رنگ شدن حضور این شخصیت، زندگانی کوتاه ایشان است که سبب شده ردّ کمتری از ایشان در تاریخ به چشم بخورد. در مورد حضرت علی اصغر (علیهالسلام) نیز به جرأت میتوان گفت: اگر شهادت او بحبوحه نبرد و وجود شاهدان بسیار بر این جریان نبود، نامی از حضرت علی اصغر (علیهالسلام) نیز امروز در بین کتابهای معتبر شیعه به چشم نمیخورد؛ زیرا تاریخنویسی فنی است که با جمع آوری اقوال سر و کار دارد که بسیاری از آنها شاهد عینی نداشته و به صورت نقل قول گرد هم آمده است. تنها موضوعی که در آن مورد بحث و بررسی قرار میگیرد، درستی و یا نادرستی آن از حیث ثقه بودن راوی است که البته این موضوع فقط در تاریخ اسلام وجود دارد. اما به عنوان نمونه، در بحث حدیث، معرفهها و مشخصههای دیگری نیز برای سنجش درستی اخبار، موجود میباشد که خبر را با تعادل و نیز تراجیح، علاج معارضه و تزاحم، بررسی دلالت و عملیاتهای دیگر مورد بررسی قرار میدهند.
افزون بر مطالب بالا، دو شاهد قوی نیز بر اثبات وجود ایشان در تاریخ ذکر شده است. ابتدا گفتگویی که بین امام و اهل حرم در آخرین لحظات نبرد حضرت سیدالشهدا (علیهالسلام) هنگام مواجهه با شمر، رخ میدهد. امام رو به خیام کرده و فرمودند: "اَلا یا زِینَب، یا سُکَینَة! یا وَلَدی! مَن ذَا یَکُونُ لَکُم بَعدِی؟ اَلا یا رُقَیَّه وَ یا اُمِّ کُلثُومِ! اَنتم وَدِیعَةُ رَبِّی، اَلیَومَ قَد قَرَبَ الوَعدُ"؛ ای زینب، ای سکینه! ای فرزندانم! چه کسی پس از من برای شما باقی میماند؟ ای رقیه و ای امکلثوم! شما امانتهای خدا بودید نزد من، اکنون لحظه میعاد من فرارسیده است.(11)
هم چنین در سخنی که امام برای آرام کردن خواهر، همسر و فرزندانش به آنان میفرماید، آمده است: «یا اُختَاه، یا اُم کُلثُوم وَ اَنتِ یا زَینَب وَ اَنتِ یا رُقَیّه وَ اَنتِ یا فاطِمَه و اَنتِ یا رُباب! اُنظُرنَ اِذا أنَا قُتِلتُ فَلا تَشقَقنَ عَلَیَّ جَیباً وَ لا تَخمُشنَ عَلَیَّ وَجهاً وَ لا تَقُلنَ عَلیَّ هِجراً»؛ خواهرم ،ام کلثوم و تو ای زینب! تو ای رقیه و فاطمه و رباب! سخنم را در نظر دارید [و به یاد داشته باشید] هنگامی که من کشته شدم، برای من گریبان چاک نزنید و صورت نخراشید و سخنی ناروا مگویید.(12)
در مورد تشابه اسمی رقیه (علیهاالسلام) و فاطمه صغیره به یک جریان تاریخی اشاره میکنیم. مسلم گچکار از اهالی کوفه میگوید: «وقتی اهل بیت (علیهمالسلام) را وارد کوفه کردند، نیزه داران، سرهای مقدس شهیدان را جلوی محمل زینب (علیهاالسلام) میبردند. حضرت با دیدن آن سرها، از شدت ناراحتی، سرش را به چوبه محمل کوبید و با سوز و گداز شعری را با این مضامین سرود:
ای هلال من که چون بدر کامل شدی و در خسوف فرورفتی! ای پاره دلم! گمان نمیکردم روزی مصیبت تو را ببینم. برادر! با فاطمه خردسال و صغیرت، سخن بگو که نزدیک است دلش از غصه آب شود. چرا این قدر با ما نامهربان شده ای؟ برادرجان! چقدر برای این دختر کوچکت سخت است که پدرش را صدا بزند، ولی او جوابش را ندهد.»(13)
حضرت زینب (علیهاالسلام) در این شعر از رقیه (علیهاالسلام) به فاطمه صغیره یاد میکند و این مسأله را روشن میکند که فاطمه صغیره که در بعضی از کتابها از او یاد شده، همان دختر خردسالی است که در خرابه شام جان داده است.